بررسی خام فیلم سریع و خشن 8؛ چطور یک فیلم یکبارمصرف ولی خوب بسازیم؟

سریع و خشن 8 یکی از آن فیلمهای یکبارمصرفی است که صرفا برای گیشه ساخته شده است. فیلم مملو از سکانسهای اکشن و پر زد و خوردی است که به شکلی عالی تدوین و کارگردانی شده است اما وجه دراماتیکِ آن در حد یک جزوه چند برگی، به شدت خام و قابل پیشبینی است. با این وجود ذکر چند نکته واجب است با بیان این موضوع که چرا هالیوود از چنین آثاری - که آنها را یکبارمصرف و گیشه ای میخوانیم - هیچگاه تهی نمیشود.

لطفا موارد زیر را تنها در طرح و بسط موضوعات با سینمای خودمان مقایسه کنید:

• فیلم با موضوع خانواده آغاز میشود و با آن نیز تمام، قهرمان اصلی در ظاهر علیه خانواده اش به شکلی افسارگسیخته عمل میکند - تا توجیهی برای سکانسهای اکشن و پرجنب و جوش وجود داشته باشد - ولی عملا برای نجات و امنیت خانواده مبارزه میکند. پس فیلم مضمونی مبتذل و غیر اخلاقی را طرح نمیکند بلکه از مضمونی انسانی نیز دفاع میکند. پس صرفِ اکشن - حتی و بی مغز بودن - یک فیلم دلیلی بر ضداخلاقی بودن آن نیست.
• در فیلم با وجود حوادث اکشن و پر تخریب، کسی کشته نمیشود یا مرگشان دیده نمیشود. همین موضوع به آسانی محدودیت سنی فیلم را پایین تر و دامنه مخاطبانش را تا حد نوجوانان افزایش میدهد، باز هم تضمین گیشه و مخاطب.
• در فیلم قهرمانان دست به اسحله نمیبرند، کسی را نمیکشند مادامی که نوبت به روسها و خاک روسیه میرسد. گذشته از تنشهای میان آمریکا و روسیه در سال اخیر، فیلم غیرمستقیم یادآور میشود که خودی ها را نباید کشت و غیرخودی ها قطعا خونشان حلال است. مبارزه با غیرخودی ها همواره نسبت به جنایتکارترینِ خودی ها، ارجع است.
• تیپهای فراوانی از قشرهای مختلف در فیلم وجود دارند، جنایتکار، قاتل، هکر، سارق، پلیس و غیره که سازش پذیری و کنار هم تصور کردن آنها در دنیای واقعی غیرقابل تصور است. فیلم اما آنها را به بهانه حفظ خاک کشور و نجات آن کنار هم جمع میکند. پس فیلم باز هم به سمت خرده پیرنگی از جنس وطن پرستی و آن هم از نوع آمریکایی اش پیش میرود.

نتیجه آنکه هالیوود در گیشه ای ترین و یکبارمصرفترین آثارش نیز همواره یک چیز را در ارجعیت قرار میدهد؛ منافع ملی.
با این وجود چه مرضی به جان سینمای ما افتاده است که عرضه ساخت چنین آثاری حتی در نسخه ای مینیمالی تر را ندارد و در عوض فیلمهای ادا و اطواریِ ماکسیمالی را با سپری قلابی از جنس سینمای خاص و روشنفکر تحویل مخاطب میدهد؟ که چه بشود؟ هان؟